චීන ජාතිකයන් වැඩි වශයෙන් නවාතැන් ගෙන සිටි ඇෆ්ගනිස්තානයේ කාබුල් නුවර හෝටලයකට ඉස්ලාමීය රාජ්‍ය කොරාසාන් පළාත නමින් හඳුන්වන කණ්ඩායම් විසින් මෑතකදී එල්ල කරන ලද ප්‍රහාරයෙන් පසුව චීනය තලේබාන් සංවිධානයට නවීන අවි ආයුධ සපයන බවට චෝදනා එල්ල වනවා.
මෙම චෝදනාව එල්ල කර ඇත්තේ තාලේබාන් සෙවනැලි යටතේ අමරිකානු පාකිස්තාන සබඳතා පිළිබඳ “ද ට්‍රබල් ට්‍රයෑන්ගල්” නම් කෘතිය රචනා කළ සෆාර් ඉක්බාල් යූසෆ්සායි විසින්.
චීනයේ එක් තීරයක් එක් මාවතක් සහ මාර්ග මුලපිරුමට සහ චීන අවශ්‍යතාවලට ඇෆ්ගනිස්ථානයෙන් එල්ල විය හැකි තර්ජන පිළිබඳ අවධානය යොමු කරමින් චීනය මෙම පියවර ගෙන ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ.
අවිනිශ්චිතතාව සහ නොසන්සුන්තාව ඇෆ්ගනිස්ථානය ත්‍රස්තවාදීන්ගේ තෝතැන්නක් බවට පත් වීමට හේතු විය හැකි බවට චීනය ප්‍රකාශ කරන බවත් චීනයේ ෂින්ජියැන්ග් සහ එහි අභිලාෂයන්, එනම් චීන-පකිස්තාන ආර්ථික කොරිඩෝ ව්‍යාපෘති ඇතුළු වැඩසටහන්වලදී පකිස්තානය අවශ්‍ය වීමත් සලකා චීනයේ විසින් මෙලෙස තලේබාන් සංවිධානය තලෙයිබාන් සංවිධානයට ආධාර සපයන ග්ලෝබල් ටයිම්ස් වාර්තා කළා.
ඉස්ලාමීය රාජ්‍ය කොරාසාන් පළාත නමින් හඳුන්වන කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් චීන ජාතිකයන් කිහිප දෙනෙකු නවාතැන් ගෙන සිටි කාබුල්හි දේශීය හෝටලයකට පසුගියදා ප්‍රහාරයක් එල්ල කළ අතර එහිදී චීන ජාතිකයින් පස් දෙනෙකු සහ තවත් 18 දෙනෙකු තුවාල ලබා තිබුණා.
ග්ලෝබල් ටයිම්ස් වාර්තා කරන්නේ එම ප්‍රහාරකයින් තිදෙනා ආරක්ෂක අංශ විසින් ඝාතනය කරන ලද බවයි.
චීන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයින් සහ ව්‍යාපාරිකයින් නිතර පැමිණෙන මෙම හෝටලය චීන ව්‍යාපාරිකයන් විසින් පවත්වාගෙන යන්නක්.
ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රකාශක වැන්ග් වෙන්බින් ප්‍රකාශ කළේ, ඉතා භයානක ප්‍රහාරයෙන් චීනය දැඩි කම්පනයට පත්වන අතර ඕනෑම ආකාරයක ත්‍රස්තවාදයට දැඩි ලෙස විරුද්ධ වන බවයි.
මෙම අභියෝගවලට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සියලු ආකාරයේ ත්‍රස්තවාදයට සහ අන්තවාදයට එරෙහිව සටන් කිරීමට ප්‍රමාණවත් සහයෝගයක් තලේබාන් සංවිධානයට ලබා දීමට චීනය උත්සාහ කර ඇති බව “ද ට්‍රබල් ට්‍රයෑන්ගල්” කෘතියේ රචක යූසෆ්සායි පවසනවා.
තලේබාන් සංවිධානය සමඟ ඇති සම්බන්ධය සහ සහයෝගය ගැඹුරු කිරීමට හේතුවන සාධක කිහිපයක් චීනයට මෑතක දී හමුව තිබුණා.
ඇෆ්ගනිස්තානයේ කාබුල් නගරය තලේබාන්වරුන් අතට පත් වූ විට, ලොවම මවිතයට පත් වූ අතර බලයේ සිටින තලේබාන්වරුන් ගැනද සැලකිලිමත් වුණා.
කෙසේ වෙතත්, ඉරානය, රුසියාව, චීනය සහ පකිස්ථානය වැනි සමහර රටවල් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ස්ථාවරත්වයක් අපේක්ෂා කරමින් ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවෙන් ඉල්ලා සිටියේ තලේබාන් සංවිධානයට රට ස්ථාවර කිරීමට උදව් කරන ලෙසයි.
කෙසේ වෙතත් ඇෆ්ගනිස්ථානය තුළ එක්සත් ජනපදය සිටීම චීනයට උපායමාර්ගික තර්ජනයක් වීම නිසා සටන්කාමීත්වය සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි ස්ථාවරයක් ගන්නා ලෙස චීනය තලේබාන් සංවිධානයට බලපෑම් එල්ල කළා.
ඒ අනුව චීනය තලේබාන් රජයට මානුෂීය ආධාර සහ සහන ලබාදෙන බවටයි වාර්තා වන්නේ.
එවැනි තිරය පිටුපස ක්‍රියාමාර්ග ලෙස චීනය විසින් තලේබාන් සංවිධානයට මිනිසුන් රහිත ගුවන් යානා ලබා දී එම හමුදාවන්ගේ සටන් හැකියාවන් සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ නංවා ඇති බව ද ජේම්ස් ටවුන් පදනම වාර්තා කරනවා.
ඒ යටතේ පළමු ඩ්‍රෝන යානය ඩොලර් 60,000 ක් වැය කරමින් චීනයේ ඉදිරි පෙළේ සමාගමක් හරහා ඔවුන් ලබාගෙන ඇති අතර එය මෝටාර් උණ්ඩ හතරක් රැගෙන යාමේ හැකියාවකින් යුතු බව නිව් ලයින්ස් සඟරාව ද වාර්තා කළා.
චීනය විසින් තලෙයිබාන් සංවිධානයට ප්‍රහාරක ඩ්‍රෝන යානා ලබා දීම එක්සත් ජනපද-චීන සබඳතාවලට සැලකිය යුතු ලෙස බලපානු ඇති බවයි විචාරකයින් පෙන්වා දෙන්නේ. එසේම චීනයේ සහය මත තලේබාන් සංවිධානය තවදුරටත් ශක්තිමත් වීමේ අවදානමක් පිළිබඳවද එම විචාරකයින් අදහස් පළකර තිබෙනවා.
