ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව (HRCSL) උතුරු පළාතේ කළ සංචාරයෙන් අනතුරුව ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා වෙත නිර්දේශ හයක් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා.
මානව හිමිකම් කොමිසම පෙබරවාරි 16 සිට 18 දක්වා උතුරු පළාතේ කළ සංචාරයේදී නිරීක්ෂණය කළ කරුණු කිහිපයක් සම්බන්ධයෙනුයි මෙමගින් ඉස්මතු කර ඇත්තේ.
දීර්ඝ කාලීනව බන්ධනාගාර ගතව සිටින රැඳවියන්, සත්‍ය සෙවීමේ කොමිසම, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්, මන්නාරමේ මුරපොලවල්වලදී හමුදාවෙන් එල්ල වූ බව කියන හිරිහැර, මන්නාරමේ ධීවරයින් සඳහා හඳුනාගැනීමේ බලපත්‍ර ක්‍රමය මෙන්ම තවමත් හමුදාව භාරයේ ඇති පෞද්ගලික ඉඩම් ඇතුළු උතුරු පළාතට අදාළ කරුණු කිහිපයක් සම්බන්ධයෙන් මානව හිමිකම් කොමිසම නිර්දේශ ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා.
කරුණු හයකින් යුත් නිර්දේශ ලිපිය පහත දැක්වෙනවා….
ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව විසින් 2023 පෙබරවාරි 16 සිට 18 දක්වා උතුරු පළාතේ සිදු කරන ලද මානව හිමිකම් කොමිසමේ සංචාරය පදනම් කර ගනිමින් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අතිගරු ජනාධිපතිතුමා වෙත කරන ලද නිර්දේශ.
1 . දීර්ඝ කාලීන රැඳවියන් කොමිසමේ අවධානයට ලක්විය යුතු කරුණක් වන අතර උතුරේ ජනතාවගේ විශ්වාසය ගොඩනැගීම සඳහා රජය මෙම ගැටලුව විසඳීමට අර්ථවත් පියවර ගත යුතුය. ඇතැම් සිරකරුවන් වසර 14ක් තිස්සේ නඩු විභාගය අවසන් වනතුරු රක්ෂිත බන්ධනාගාරගතව සිටින බවද නිරීක්ෂණය විය. යම් පුද්ගලයකු වසර 14ක් නඩු විභාගයක් පැවැත්වීමට නියමිතව තිබියදී රඳවා තබා ගැනීම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ ඔහුගේ මූලික අයිතිවාසිකම් බරපතළ ලෙස උල්ලංඝනය කිරීමක් සහ ජාත්‍යන්තර සම්මුති සිවිල් ප්‍රකාර අයිතීන් උල්ලංඝනය කිරීමක් බැවින් මේ සම්බන්ධයෙන් ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ පිහිටුවා ඇති උපදේශක මණ්ඩලය මගින් පියවර ගන්නා ලෙස නිර්දේශ කෙරේ. පැරෝල් මණ්ඩලය විසින් සිදු කරන ලද වරදේ ස්වභාවය සහ වරදකරු වූ සිරකරුවන්ගේ හැසිරීම පිළිබඳව දැනුවත් වී සමාවක් සඳහා යොමු කිරීමට අධිකාරියට උපදෙස් දීම හෝ නඩු විභාගය අවසන් වන තෙක් බලා සිටින අය සඳහා නෝල්ඩ් ප්‍රොසෙකියක් ඉල්ලා සිටීම නිර්දේශ කරනු ලබනවා. කොමිසම මෙම කරුණු නිසි විසඳුමක් සඳහා සිරකරුවන් භාර අමාත්‍යාංශයට නිර්දේශ කරයි.
- සහභාගීවන්නන් වගවීම සහ ප්‍රතිසන්ධානය සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර යාන්ත්‍රණයකට පක්ෂව සිටියද, සත්‍ය සෙවීමේ කොමිෂන් සභාව නිපුණතාවයෙන් සහ අවංකභාවයෙන් යුත් සාමාජිකයින්ගෙන් සමන්විත වන අතර, කිසිදු පාලනයකින් තොරව වින්දිතයින්ගේ නියෝජිතයින්ට සහභාගී වීමට ඉඩ ලබා දෙන්නේ නම්, ඔවුන් අභ්‍යන්තර යාන්ත්‍රණයකට එකඟ විය.
පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල යටතේ පිහිටුවා ඇති සත්‍ය හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසමක් පිහිටුවීමේ පාර්ලිමේන්තු පනත ස්වාධීනව හා විනිවිදභාවයෙන් යුතුව කටයුතු කිරීමටත් දේශපාලන මැදිහත්වීම්වලින් තොරව තමන් ඉදිරියේ ඇති ගැටලු විසඳීමටත් ප්‍රමාණවත් බලතලවලින් සමන්විත විය යුතුය.
සත්‍ය සෙවීමේ කොමිෂන් සභාව ආරම්භයේ සිටම වින්දිතයන්ගේ සහ/හෝ වින්දිතයන්ගේ පවුල්වල විශ්වාසය හා විශ්වාසය ගොඩනැගීමට සමත් විය යුතුය, නැතහොත් කොමිසම පිහිටුවීමේ පූර්ව කොන්දේසියක් ලෙස රජය එය කිරීමට පියවර ගත යුතුය.
වින්දිතයින්ගේ සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වල විශ්වාසය හා විශ්වාසය ගොඩනැගීම සඳහා ඉඩම්, බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම් සහ අතුරුදහන් වූවන් සහ දිගු කාලීන රැඳවියන් සම්බන්ධ ගැටළු රජය විසින් අර්ථවත් ලෙස ආමන්ත්‍රණය කර විසදුම් ලබාදීම මූලික වේ.
සත්‍ය කොමිසමක කේන්ද්‍රීය අරමුණ පිළිබඳව සහභාගිවන්නන්ගේ පරස්පර අදහස් කොමිසම නිරීක්ෂණය කළේය. ඊට සහභාගී වූ සමහර අය ප්‍රකාශ කළේ, ප්‍රධානතම අවශ්‍යතාව වන්නේ යුක්තිය ඉටු කර ගැනීම සහ දරුණු මානව හිමිකම් කඩකිරීම් සම්බන්ධයෙන් වරදකරුවන් නිතිය හමුවට ගෙන ඒම බවයි. සත්‍යය අවම වශයෙන් යුක්තිය තරම්ම වැදගත් බවත් සත්‍යය පිළිබඳ දැනුම පමණක් සාමය සහ ස්ථාවරත්වය සඳහා සැලකිය යුතු දායකත්වයක් සපයන බවත් ඇතැමුන් තර්ක කළහ.
මෙම අදහස් සම්පිණ්ඩනය කරන බව සහතික කිරීම සඳහා, නිපුණතාවය සහ අවංකභාවය ඇති සාමාජිකයින්ගෙන් සහ වින්දිතයින්ගේ නියෝජිතයින්ගේ සහභාගීත්වයෙන් සත්‍ය කොමිසම පිහිටුවීම වැදගත් බව කොමිසම නිර්දේශ කරයි. යුක්තිය සාක්ෂාත් කර ගැනීමට සහ සාමය සහ ස්ථාවරත්වය ගෙන ඒම සඳහා කිසිදු දේශපාලන මැදිහත් වීමක් නොමැතිව ස්වාධීනව කටයුතු කිරීමේ බලය එහි යොමු කොන්දේසිවලට ඇතුළත් විය යුතුය. කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයින් කිසිදු දේශපාලනඥයෙකු සහ ඔවුන්ගේ පවුල් සමඟ සම්බන්ධයක් නොමැති බව සහතික කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. විනිවිදභාවය, ස්වාධීනත්වය, නිපුණතාවය සහ අඛණ්ඩතාව සත්‍ය සෙවීමේ, සංහිඳියාවේ සහ වන්දි ගෙවීමේ සාර්ථක අභ්‍යන්තර යාන්ත්‍රණයක් වීමට සත්‍ය කොමිසමේ අත්‍යවශ්‍ය අංග වේ.
- මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම මුළු රටේම අවධානයට ලක්විය යුතු කරුණකි. මෙම ගැටළුව විසඳීම සඳහා දිවයින පුරා වෙරළ තීරයේ නාවික හමුදාවේ දේශසීමා පාලනය ශක්තිමත් කරන ලෙස රජයට නිර්දේශ කරනු ලැබේ. සාමාන්‍ය වැසියන් සාමාන්‍ය අපරාධකරුවන්ගෙන් ආරක්‍ෂා කර ගැනීම සඳහාත්, ජාතික ආරක්‍ෂාව සහ මහජන සාමය සඳහාත් උතුරට ස්ථීර මුරපොළවල් සහ බාධක අවශ්‍ය නම්, බුද්ධි දත්ත මත පදනම්ව රටේ සියලුම පළාත්වලට අදාළ වන ස්ථාවර ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්තියක් ඇති කිරීම නිර්දේශ කෙරේ. ආරක්ෂක කවුන්සිලය සහ යාපනයේ ජනතාවගේ ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ ආණ්‌ඩුවේ ප්‍රතිපත්තිය විසින් එකතු කරන ලදී. කොමිසමේ ප්‍රධාන අවධානය යොමු වූයේ ආරක්ෂක ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් උතුර සහ දකුණ අතර පවතින විෂමතාවයට පිළියම් යෙදීමයි.
- මන්නාරමේ පැවති සාකච්ඡාවේදී සිදු වූ දේ අනුව, මුරපොල හරහා යන මිනිසුන්ට හමුදාවෙන් කාන්තාවන් ශරීර සෝදිසි කිරීම් හෝ බස්රථවලින් බැසීමට හෝ ලොරිවලින් බඩු බාගැනීමට මගීන් යොමු කිරීමෙන් දැඩි හිරිහැරයක් සිදුවේ. අංක 3 හි සඳහන් සියලුම පළාත්වලට අදාළ වන ස්ථාවර ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්තියක් ස්ථාපිත කරන තෙක් වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි මුරපොලවල් පරීක්ෂා කිරීමේ විකල්ප ක්‍රම අනුගමනය කරන ලෙස පොලිසියට සහ හමුදාවට උපදෙස් දෙන ලෙස රජයට උපදෙස් දෙනු ලැබේ.
- මන්නාරමේ ධීවරයින්ට මසුන් ඇල්ලීම සඳහා හඳුනාගැනීමේ අවසර පත්‍ර ක්‍රමයක් හඳුන්වාදීම මූලික අයිතිවාසිකමක් උල්ලංඝනය කිරීමක් බව නිරීක්ෂණය විය. එවැනි ක්‍රමයක් රටේ වෙනත් කිසිදු ප්‍රදේශයක ක්‍රියාත්මක නොවන බැවින් එය වෙනස් කොට සැලකීමක් වන අතර සියලුම ධීවරයින් නීතිය ඉදිරියේ සමාන වේ. මෙම ගැටළුව විසඳීම සඳහා දිවයින පුරා සිටින ධීවරයින්, ඔවුන්ගේ නියෝජිතයින් සහ අදාළ රාජ්‍ය බලධාරීන් සමඟ මෙම ගැටළුව සාකච්ඡා කර ඉන් පසුව නිර්දේශයක් කිරීමට කොමිසම අදහස් කරයි.
- ගොවීන්ගේ ඉඩම් ප්‍රධාන වශයෙන් හමුදාව, වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සතුව පවතින බැවින් ඔවුන්ගේ ගොවිතැන් හා පශු සම්පත් ඇතිකිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ ජීවනෝපාය අඩාල වන බව කොමිසම නිරීක්ෂණය කළේය. උතුරේ ඉඩම් ප්‍රශ්න කොමිසමේ දැඩි අවධානයට ලක්වුණත්, මේ මොහොතේ ඉඩම් ගැටලු පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට හෝ නිර්දේශ කිරීමට කොමිසම උත්සාහ කළේ නැත, මන්ද ඒවා විසඳීමට ඔබතුමා දැනටමත් කටයුතු කර ඇති බැවිනි.
