මෙරට කොරෝනා ගැන ඇඟ හිරිවැටෙන හෙලිදරව්ව

ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය පැතිරයෑමත් සමඟම මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව ඉතා බරපතළ තත්ත්වයකට පත්ව ඇත. පළමු අවස්ථාවේදී සාර්ථක ලෙස කොරෝනා ව්‍යාප්තිය පාලනය කර ගැනීමට සමත් වූ ශ්‍රී ලංකාව මේ වන විට මෙරට සෞඛ්‍ය ධාරිතාව ඉක්මවා යන තරමේ රෝගීන් වාර්තා වීමත් දෛනිකව සිදුවන ආසාදිතයන් මරණ සංඛ්‍යාව ඉතා ඉහළ අගයක් ගැනීමත් සමඟ ඉදිරි කාලයේදී මිය යා හැකි හා ආසාදන පත්විය හැකි සංඛ්‍යාව වර්තමානයේ වාර්තා වන ප්‍රමාණය මෙන් කිහිප ගුණයක් ඉහළ යා හැකි බව දැනට තහවුරු වී ඇත.

මේ වන විට අප රටේ දෛනිකව corona ස්ථිර වශයෙන් තහවුරු රෝගීන් දෙසීයකට ආසන්න ප්‍රමාණයක්ද කොරෝනා බවට සැක සහිත, කොරෝනා බවට තහවුරු කර නොගත්, එසේම කොරෝනා රෝග ලක්ෂණ වලින් මියයන එහෙත් නිසි පරිදි පරීක්ෂණවලට ලක් නොවන, සහ නිවෙස් තුළ දී මියයන සංඛ්‍යාවක් සමග එකතුව සලකා බැලූ විට අවම වශයෙන් දිනකට රෝගීන් 350-400 ක් අතර ප්‍රමාණයක් මිය යන බව ප්‍රාදේශීය වශයෙන් ලැබෙන වාර්තා විශ්ලේෂණයෙන් පැහැදිලි වේ.

දැනට අනුමාන කරන පරිදි ඇතිවී තිබෙන කොරෝනා හතරවන රැල්ල අවම වශයෙන් නොවැම්බර් මාසය දක්වා ක්‍රියාත්මක විය හැකි වන අතර තවමත් අපේ රටේ සමස්ත ජනගහනයෙන් එන්නත් මාත්‍රා දෙකම ලබා ගෙන ඇත්තේ සියයට 25කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වන නිසා මේ වසරේ නොවැම්බර් මාසය දක්වාම ආසාදිතයන් සහ මරණ සංඛ්‍යාව සැලකිය යුතු ලෙස වාර්තා විය හැකි බව විද්‍යාඥයන් පවසා සිටිති. එසේම දැනට delta ප්‍රභේද ව්‍යාප්ති අවස්ථාවේදී නිවැරදි පරිදි දත්ත සහ විද්‍යානුකූල ප්‍රවේශ අනුගමනය නොකළහොත් ඉතා සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක ජීවිත හානි විය හැකි අතර දීර්ඝ කාලයක් සමාජයේ පැතිර යෑමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නව වෛරස ප්‍රධාන ප්‍රභේද නිර්මාණය වීමට වැඩි අවස්ථාවක් පවතී. ඒ අනුව මහජනතාව සෞඛ්‍ය ආරක්ෂිත ක්‍රම අනුගමනය නොකිරීමත්, එන්නත් කරන යාන්ත්‍රණය සම්පූර්ණයෙන් ජනගහනයෙන් සියයට 50 කට වැඩි ප්‍රමාණයකට හැකි ඉක්මනින් ආවරණය කර ගැනීමේ ඉලක්කය සපුරා ගැනීමට අපොහොසත් වුවහොත් පස්වන රැල්ලකට ලබන වසර ආරම්භය වන විට මුහුණ පෑමට සිදුවනු ඇත.

කොරෝනා රෝග වූ ව්‍යාප්ති ආරම්භ වූ අවස්ථාවේ සිටම ඉතා පැහැදිලිව විද්‍යානුකූල ලෙස රෝග ව්‍යාප්තිය සිදු විය හැකි අන්දම සම්බන්ධව ජාතික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් වාර්තා කර සිටි අතර අප බොහෝ අවස්ථාවලදී විද්‍යාත්මක ක්‍රමයක් වෙනුවට මිථ්‍යාව විශ්වාස පසුපස ගමන් කිරීමත්, එන්නත් කරන යාන්ත්‍රණය බලාපොරොත්තු වූ වේගයට වඩා අඩු වේගයකින් ආරම්භ වීමත් නිසා අප අද වන විට බරපතළ ගැටලූවකට මුහුණ පා ඇත.

එන්නත් මාත්‍රා සාර්ථක ලෙස අවසන් කිරීමට සමත් වූ බොහෝ රටවල් නව වෛරස ව්‍යාප්තියට සාර්ථකව මුහුණ දෙන බව මහා බ්‍රිතාන්‍යයෙන් හා ඇමරිකාවෙන්ද සිංගප්පූරුවෙන්ද අපට පාඩමක් ඉගෙන ගත් හැක. එන්නත්කරණය මීට මාස තුනකට හෝ කර අවසන් කිරීමට හැකියාව තිබුණේ නම් අද මියයන සංඛ්‍යාවෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ආරක්ෂා කර ගැනීමට හැකියාව තිබූ බව විද්‍යාත්මකව තහවුරු වේ.

වසංගතය පහව යා හැකි බවට මෙම වසර අවසන ජනතාවට යම් බලාපොරොත්තුවක් හෝ අවම වශයෙන් ප්‍රවේශම් සහගත සුභවාදී හැඟීමක් දැනෙන්නට පටන් ගත්තද, COVID-19 වෛරසයේ නව විකෘති මඟින් එය ආපසු ගෙන ඒමේ තර්ජනය තවමත් පැවතුණි, මේ වන විට විශාල කනස්සල්ලට කරුණක් වන්නේ ඉන්දියාවේ දෙසැම්බර් මාසයේදී ප්‍රථම වරට හඳුනා ගත් ඉතා බෝවන SARS-CoV-2 වෛරස් විභවය වන ඩෙල්ටාවයි. එක්සත් ජනපදය වෙත පැමිණීමට පෙර එය එම රට සහ මහා බ්‍රිතාන්‍යය හරහා වේගයෙන් ගසාගෙන ගිය අතර දැන් එය ප්‍රධාන ප්‍රභේදයයි.

ඉදිරි කාලයේ දී ශ්‍රී ලංකාව තුළ රෝගය ව්‍යාප්ත විය හැකි අන්දම රෝග පාලනය හා වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථාන (CDC) විස්තර කරන්නේ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ ඉන්ෆ්ලූවෙන්සා, වසූරිය, මර්ස්, සාර්ස් සහ ඉබෝලා ඇති කරන වෛරස් වලට වඩා ඩෙල්ටාව සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි බවත්, – පැපොල රෝගයට වඩා ඉක්මනින් පැතිරයා හැකි ලෙස එය හැඳින්විය හැකි බවත්ය. ඉහළම රෝගීන් ව්‍යාප්ත වීම සහ දරුණු ප්‍රතිඵල ලැබෙන්නේ අඩු එන්නත් අනුපාතිකයක් සහිත ස්ථානවල වන අතර, එන්නත් නොකළ අය අතර රෝහල් ගත කිරීම් සහ මරණ සියල්ලක්ම සිදු වූ බව සීඞීසී පවසයි. නමුත් සීඞීසී විසින් ජූලි මාසයේදී දත්ත නිකුත් කරන ලද අතර එන්නත් ලබා ගත් පුද්ගලයින්ට ද ඩෙල්ටා සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි බව පෙන්නුම් කළ අතර එය වෙනත් ප්‍රභේදයන් ලෙස නිලධාරීන් විශ්වාස නොකළ අතර එමඟින් එහි ආවරණ මාර්ගෝපදේශ වෙත කඩිනමින් සංශෝධනයක් කිරීමට බලධාරීන්ගේ අවධානය යොමු විය. ඇමරිකාවේ යාලේහි වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ළමා බෝවන රෝග විශේෂඥ සහ එන්නත් රෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය ඉන්සි ඉල්දිරිම්, පවසන්නේ සිදුවෙමින් පවතින දේ ගැන පුදුම වන්නේ නැත. ‘‘සියලූම වෛරස් කාලයත් සමඟ පරිණාමය වන අතර ඒවායේ ව්‍යාප්තිය හා ප්‍රතිවර්තනය වීමේදී වෙනස්කම් වලට භාජනය වේ,” ඇය පවසයි.

අප මෙතෙක් දන්නා කරුණුවලට අනුව, කොරෝනා වෛරසයට එරෙහිව පූර්ණ එන්නත ලබා දී ඇති පුද්ගලයින්ට COVID-19 වෛරසයට එරෙහිව දැඩි ආරක්ෂාවක් ඇත. නමුත් එන්නත ලබා නොගත් සහ වැළැක්වීමේ ක්‍රම අනුගමනය නොකරන ඕනෑම අයෙකුට නව ප්‍රභේදය මඟින් ආසාදනය වීමේ ඉහළ අවදානමක් ඇති බව වෛද්‍යවරු පවසති. ඩෙල්ටාවේ සුවිශේෂී කරුණක් නම් එය කෙතරම් වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වනවාද යන්න යේල් වෛද්‍ය වසංගත රෝග විද්‍යාඥ එෆ්. පෙරී විල්සන් පවසයි. ඔහු පවසන්නේ ”ඩෙල්ටාව නිසැකවම ලොව පුරා වසංගතය වේගවත් කරන” බවයි. 2020 දෙසැම්බර් මාසයේදී ප්‍රථම ඩෙල්ටා රෝගය හඳුනා ගත් අතර, මෙම විභේදය ඉන්දියාවේ සහ පසුව මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ වෛරසයේ ප්‍රධාන ක්‍රියාව බවට පත්විය. සීඩීසී ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, ජූලි මාසය අවසන් වන විට එක්සත් ජනපදයේ නව COVID-19 රෝගීන්ගෙන් 80% කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ඩෙල්ටාවට හේතු විය.

ඩෙල්ටාවේ සම්ප්‍රේෂණභාවය පිළිබඳ ඉඟිය ඇමරිකාවට පැමිණියේ ජුලි 4 වන දින සති අන්තයේ ජනාකීර්ණ වූ ප්‍රොවෙන්ස්ටවුන්-Provincetown’ Mass’ හි සිදු වූ වසංගතයකින් පසුව වන අතර එය අවම වශයෙන් රෝගීන් 470 ක පොකුරක් බවට පත් විය. එක්සත් ජනපදයේ වාර්තා වූ සිද්ධීන් සංඛ්‍යාව ඉතා අඩු මට්ටමක පවතින අතර, ප්‍රොවින්ට්ටවුන් හි ආසාදිතයින්ගෙන් හතරෙන් තුනක් ප්‍රතිශක්තිකරණයට ලක් වූ අය වේ. සීඩීසීයට අනුව, ”ප්‍රතිශක්තිකරණය දියුණුව ඇති අවස්ථා” ඇති පුද්ගලයින් පවා නාසයේ සහ උගුරේ වෛරස් අති විශාල ප්‍රමාණයක් රැගෙන යන අතර මූලික වාර්තා වලට අනුව, රෝග ලක්ෂණ තිබුණත් නැතත් අනෙක් අයට වෛරසය බෝ කළ හැකිය. සීඞීසී විසින් ඩෙල්ටාව ”සැලකිලිමත් බව අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රභේදයක්- a variant of concern ලෙස නම් කර ඇති අතර එය භාවිතා කළේ මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ මුලින්ම දර්ශනය වූ ඇල්ෆා වික්‍රියාව, දකුණු අප්‍රිකාවේ ප්‍රථම වරට මතු වූ බීටා වික්‍රියාව සහ බ්‍රසීලයේ හඳුනාගත් ගැමා වික්‍රියාව යන නම් වලින් ද ය. (වික්‍රියාව හෝ ප්‍රභේද සඳහා වූ නව නම් කිරීමේ සම්මුතීන් සංඛ්‍යාත්මක නම් සඳහා විකල්පයක් ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් ස්ථාපිත කරන ලදී.)

ජුනි මාසයේදී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඩෙල්ටා ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් ආචාර්ය විල්සන් පවසන්නේ ”වර්ධන වේගය වෙනස් වන ආකාරය ඇත්තෙන්ම පුදුමාකාරය. ඩෙල්ටා ඇල්ෆා වලට වඩා 50% වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් පැවති අතර එය SARS-CoV2 හි මුල් ප්‍රභේද/වික්‍රියාවලට වඩා 50% වැඩි බෝවන රෝගයක් වූ බව ඔහු පවසයි. ‘‘කිසිදු එන්නතක් හෝ මුහුණු ආවරණයක් පැළඳ නොසිටින, සම්පූර්ණයෙන්ම සමනය නොවන පරිසරයකදී, මුල් කොරෝනා වෛරස් ආසාදනය වූ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු තවත් පුද්ගලයින් 2.5 දෙනෙකුට ආසාදනය වනු ඇතැයි ගණන් බලා ඇත. වෛද්‍ය විල්සන් පවසයි. ‘‘එම පරිසරයේම ඩෙල්ටාව එක් පුද්ගලයෙකුගෙන් තවත් පුද්ගලයින් 3.5 ක් හෝ 4 ක් දක්වා ව්‍යාප්ත වේ.”

COVID-19 ට එරෙහිව පූර්ණ එන්නත ලබා නොගත් පුද්ගලයින් වඩාත් අවදානමට ලක්ව ඇත. එක්සත් ජනපදයේ, ඇලබාමා, ආකැන්සාස්, ජෝර්ජියා, මිසිසිපි, මිසූරි සහ බටහිර වර්ජිනියා ඇතුළු දකුණු සහ අප්පලාචියන් ප්‍රාන්තවල එන්නත් ලබා නොගත් පුද්ගලයින්ගේ අසමාන ප්‍රමාණයකට එන්නත් ලබා දී නොමැත. (මෙම සමහර ප්‍රාන්තවල, වෙනත් සමහර ප්‍රාන්තවල නඩු අඩු වෙමින් පවතින නිසා සීමාවන් ඉවත් කරමින් සිටියද, රෝගීන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යමින් පවතී).

ළමයින් සහ යෞවනයන් ද සැලකිලිමත් විය යුතුය. ”එක්සත් රාජධානියේ මෑතකදී කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ වයස අවුරුදු 50 ට අඩු ළමයින්ට සහ වැඩිහිටියන්ට ඩෙල්ටාව ආසාදනය වීමේ අවදානම 2.5 ගුණයකින් වැඩිය” කියා වෛද්‍ය ඉල්දිරිම් පවසයි. එක්සත් ජනපදය සහ වෙනත් රටවල් ගණනාවක් නව යොවුන් වියේ සහ කුඩා දරුවන් සඳහා එන්නත් ලබා දීමට අවසර දී හෝ ඒවා සලකා බැලූවද මෙතෙක් එක්සත් ජනපදයේ 5 සිට 12 දක්වා ළමුන් සඳහා එන්නතක් අනුමත කර නොමැත.

”වැඩිහිටි වයස් කණ්ඩායම් එන්නත් ලබා ගන්නා විට, තරුණ හා එන්නත් ලබා නොගත් අයට ඕනෑම ප්‍රභේදයක් සමඟ COVID-19 ලබා ගැනීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත,” වෛද්‍ය ඉල්දිරිම් පවසයි. ‘‘නමුත් ඩෙල්ටාව පෙර පැවති ප්‍රභේද වලට වඩා තරුණ වයස් කණ්ඩායම් කෙරෙහි බලපෑම් කරන බව පෙනේ.”

ඩෙල්ටාව ‘ hyperlocal outbreks’ ‘පිපිරීම්’ වලට තුඩු දිය හැකිය. වසංගතය වේගවත් කිරීම සඳහා ඩෙල්ටාව වේගයෙන් ඉදිරියට යමින් සිටී නම්, ආචාර්ය විල්සන් පවසන්නේ විශාලතම ප්‍රශ්නය වනුයේ ඉහළ සම්ප්‍රේෂණ හැකියාව – ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය කොපමණ දෙනෙකුට ලබා ගත හැකිද සහ එය කෙතරම් වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වේද? පිළිතුර නම් සමහර විට ඔබ ජීවත් වන ස්ථානය සහ ඔබේ ස්ථානයේ කොපමණ දෙනෙකුට එන්නත ලබා දී ඇත්ද යන්න මත රඳා පැවතිය හැකි බව ඔහු පවසයි. ‘‘මම එය හඳුන්වන්නේ තැනින් තැන එන්නත්කරණය- patchwork vaccination ලෙසයි, එහිදී ඔබට 20% එන්නත් ලබා ඇති ස්ථාන වලට යාබදව බෙහෙවින් එන්නත් කර ඇති ස්ථානයක වාසය කළද අඩුවෙන් එන්නත් කළ තැන සිට එන්නත්කරණය වැඩියෙන් වූ ප්‍රදේශයක වාසය කරන අයට රෝගය බෝ වෙයි.’’ වෛද්‍ය විල්සන් පවසයි. ගැටලූව වන්නේ එමඟින් වෛරසයට දුර්වල ලෙස එන්නත ලබා දුන් එක් ප්‍රදේශයක සිට තවත් ප්‍රදේශයකට පනින්නට, මඟ හැරීමට සහ පැනීමට ඉඩ සැලසීමයි.

සමහර අවස්ථාවලදී, ඉහළ එන්නත් කරන ප්‍රදේශ වලින් වටවී ඇති අඩු එන්නත්කරණ නගරයක් එහි මායිම් තුළ අඩංගු වෛරසය සමඟ අවසන් විය හැකි අතර එහි ප්‍රතිඵලය වනුයේ ‘‘අධිධ්වනික පිපිරීම්” විය හැකි බව ඔහු පවසයි. ‘‘එසේ නම්, වසංගතය අප කලින් දුටුවාට වඩා වෙනස් විය හැකි අතර, රට පුරා සැබෑ උණුසුම් ස්ථාන තිබේ.” සමහර ප්‍රවීණයන් පවසන්නේ එක්සත් ජනපදය සාපේක්ෂව ඉහළ එන්නත් අනුපාත නිසා හොඳ තත්ත්වයක සිටින බවයි – නැතහොත් ඩෙල්ටාව ජය ගැනීම එන්නත් කිරීමේ අනුපාතය සහ ප්‍රභේදය අතර තරඟයක් ඇති කරන බවයි. නමුත් ඩෙල්ටාව වේගයෙන් ගමන් කරන්නේ නම්, එක්සත් ජනපදයේ ආසාදන ගුණනය ඉහළ යාම COVID-19 වක්‍රය ඉහළට ගෙන යා හැකි බව වෛද්‍ය විල්සන් පවසයි.

ප්‍රමාණවත් පුද්ගලයින්ට එන්නත ලබා දීමෙන් පසු වසර තුනක් හෝ හතරක් පුරා පැතිර යන වසංගතයක් වෙනුවට, සිද්ධීන්ගේ ඉහළ යාම කෙටි කාලයක් දක්වා සම්පීඩනය කෙරේ. ‘‘එය බොහෝ දුරට හොඳ දෙයක් සේ පෙනේ,” ආචාර්ය විල්සන් පවසයි. එක්තරා ප්‍රදේශයක එකවර වැඩි පිරිසකට ආසාදනය වුවහොත් ප්‍රාදේශීය සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය අධික ලෙස පීඩාවට පත් වන අතර තවත් පුද්ගලයින් මිය යන බව ඔහු පවසයි. එක්සත් ජනපදයේ එය සිදුවීමට ඇති ඉඩ අඩු වුවද ලෝකයේ වෙනත් රටවල එය එසේම වනු ඇති බව ඔහු පවසයි. ‘‘ඒක අපි ගොඩක් කරදර වෙන්න ඕන දෙයක්.”

එක් වැදගත් ප්‍රශ්නයක් නම් මුල් වෛරසයට වඩා ඩෙල්ටා වික්‍රියාව ඔබව රෝගී කරයිද යන්නයි. නමුත් බොහෝ විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ ඔවුන් තවමත් නොදන්නා බවයි. ඩෙල්ටාවේ බරපතලකම පිළිබඳ මුල් තොරතුරු ස්කොට්ලන්තයෙන් කරන ලද අධ්‍යයනයකට ඇතුළත් වූ අතර ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය ඇල්ෆා මෙන් දෙගුණයක් පමණ එන්නත් නොකළ පුද්ගලයින් රෝහල් ගත කිරීමට ඉඩ ඇති නමුත් අනෙක් දත්ත වලින් සැලකිය යුතු වෙනසක් නොපෙන්වයි.

ඩෙල්ටා ශරීරයට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව තවත් ප්‍රශ්නයක් යොමු කෙරේ. මුල් කොරෝනා වෛරස් වික්‍රියාව හා සම්බන්ධ රෝග ලක්ෂණ පිළිබඳ වාර්තා වී ඇතැයි වෛද්‍ය ඉල්දිරිම් පවසයි. කැස්ස සහ සුවඳ නැති වීම සාමාන්‍යයෙන් අඩු බවක් පෙනේ. එක්සත් රාජධානියේ මෑත සමීක්ෂණ මත පදනම්ව හිසරදය, උගුරේ අමාරුව, දියර නාසය සහ උණ පවතින අතර 90% කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඩෙල්ටා වික්‍රියාව හේතුවෙන් සිදු වන බව ඇය පවසයි.

ප්‍රවීණයන් ඩෙල්ටාව සහ කඩිනම් සිද්ධීන් ගැන වැඩිදුර ඉගෙන ගැනීමට පටන් ගෙන ඇත. මහජන සෞඛ්‍ය එංගලන්ත විශ්ලේෂණයක් (තවමත් මුද්‍රණ මුද්‍රණයකින් මෙතෙක් සමාලෝචනය කර නොමැති) ඩෙල්ටාවට එරෙහිව එන්නත් දෙකක්වත් සාර්ථක බව පෙන්නුම් කළේය. ෆයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත රෝග ලක්ෂණ රෝග වලට එරෙහිව 88% ක් හා 96% ක්ම රෝහල් ගත වීම පාලනයට ඵලදායී වන අතර ඔක්ස්ෆර්ඞ්-ඇස්ට්‍රාසෙනෙකා (එය RNA එන්නතක් නොවේ) 60% ක් රෝග ලක්ෂණ රෝග වලට එරෙහිව සහ 93% ක් රෝහල් ගත වීම පාලනයට සඳහා ඵලදායී වේ. නිර්දේශිත මාත්‍රාවන් දෙකෙන්ම සම්පූර්ණයෙන් එන්නත් කර ඇති සහභාගීවන්නන් අධ්‍යයනයෙන් සොයා ගන්නා ලදී.

‘‘එබැවින්, එන්නත ලබානොගත් කෙනෙකුට වඩා ඔබේ අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වන අතර ඔබේ එන්නත ලබා ගැනීමට පෙර සිටියාට වඩා ඔබ ආරක්ෂිත” යැයි වෛද්‍ය ඉල්දිරිම් පවසයි. නමුත් අගෝස්තු මාසයේදී බයිඩන් පරිපාලනය විසින් එම්ආර්එන්ඒ එන්නත ලබා ගත් ඇමරිකානුවන්ට ඔවුන්ගේ දෙවන මාත්‍රාවෙන් මාස අටකට පසු බූස්ටර එන්නතක් ලබා ගත යුතු බවට නිර්දේශයක් ඉදිරිපත් කළහ. එම එක් අධ්‍යයනයක දී, නිව් යෝර්ක් ප්‍රාන්තයේ දත්ත වලින් පෙන්නුම් කළේ එන්නත අඛණ්ඩව රෝහල් ගත වීමෙන් ආරක්ෂා වන නමුත් ආසාදනයට එරෙහිව එන්නත් වල කාර්යක්ෂමතාව 91.7 සිට 79.8% දක්වා පහත වැටී ඇති බවයි.

ජෝන්සන් සහ ජොන්සන්- j AND j එන්නත ඩෙල්ටාවට එරෙහිව ඵලදායී බව වාර්තා කර ඇති නමුත් මෑතකදී කරන ලද එක් අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත්තේ තවමත් විද්‍යාත්මක සඟරාවේ සම-සමාලෝචනය කර හෝ ප්‍රකාශයට පත් කර නොමැති අතර, සාකච්ඡාවට තුඩු දුන් ප්‍රභේදයට එරෙහිව එහි එන්නත අඩු ඵලදායී විය හැකි බව ය. j AND j ලබන්නන්ට ද බූස්ටරයක් අවශ්‍ය විය හැකිද යන්න පිළිබඳව. නමුත් සැබෑ ලෝකයේ ඩෙල්ටාවට එරෙහි ජොන්සන් සහ ජොන්සන් එන්නත තක්සේරු කිරීමේ පළමු අධ්‍යයනයෙන් වාර්තා වූයේ රෝහල් ගත වීමට එරෙහිව 71% ක් දක්වාත් මරණයට එරෙහිව 95% ක් දක්වාත් සාර්ථක බවයි.

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය සහ අනෙකුත් රටවල දක්නට ලැබෙන ඩෙල්ටාවේ උප ධාන්‍යයක් වන ඩෙල්ටා ප්ලස් ඇතුළුව ඩෙල්ටාව පිළිබඳ අමතර ප්‍රශ්න සහ ගැටලූ තිබේ. ‘‘ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයේ ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයට ඇති එක් අතිරේක විකෘතියක් ඩෙල්ටා ප්ලස් – DELTA PLUS සතුව ඇත” යනුවෙන් ආචාර්ය ඉල්දිරිම් පවසයි. K417N නමින් හැඳින්වෙන මෙම විකෘතිය ෙසෙල වලට ආසාදනය කිරීමට වෛරසය අවශ්‍ය ස්පයික් ප්‍රෝටීන වලට බලපාන අතර එම්ආර්එන්ඒ-M- RNA කාණ්ඩයේ සහ අනෙකුත් එන්නත් සඳහා ප්‍රධාන ඉලක්කය එය බව ඇය පවසයි. ‘‘ඩෙල්ටා ප්ලස් ඉන්දියාවේදී මුලින්ම වාර්තා වූ නමුත් කලින් මතු වූ බීටා වැනි ප්‍රභේද වල වර්ගයේ විකෘතිතාව වාර්තා විය. මෙම නව ප්‍රභේදයේ රෝග ව්‍යාප්තියේ වේගය සහ ප්‍රතිඵල කෙරෙහි සත්‍ය ලෙස පැතිර යාමේ වේගය සහ බලපෑම තීරණය කිරීම සඳහා වැඩි දත්ත අවශ්‍ය වේ,” වෛද්‍ය ඉල්දිරිම් තවදුරටත් පවසයි.

ඩෙල්ටාවෙන් ඔබව ආරක්ෂා කර ගැනීමට ඔබට කළ හැකි වැදගත්ම දෙය නම් සම්පූර්ණයෙන්ම එන්නත ලබා ගැනීම බව වෛද්‍යවරු පවසති. මෙම අවස්ථාවේදී, එයින් අදහස් වන්නේ ඔබ ෆයිසර් හෝ මොඩර්නා වැනි මාත්‍රා දෙකකින් යුත් එන්නතක් ලබා ගන්නේ නම්, උදාහරණයක් ලෙස, ඔබ දෙකම ලබා ගත යුතු අතර, එම කාලය සම්පූර්ණයෙන්ම ක්‍රියාත්මක වන තුරු නිර්දේශිත සති දෙකක කාලය අවධානයෙන් සිටිය යුතුය.

‘‘ජීවිතයේ සෑම දෙයක්ම මෙන් මෙයද අඛණ්ඩ අවදානම් තක්සේරුවක්” යැයි ආචාර්ය ඉල්දිරිම් පවසයි. ”අව්ව තිබේ නම් සහ ඔබ එළිමහනේ සිටී නම්, ඔබ හිරු එළිය යොදන්න. එන්නත් නොකළ පුද්ගලයින් සමඟ ඔබ ජනාකීර්ණ රැස්වීමක සිටී නම්, ඔබ වෙස්මුහුණ පැළඳගෙන සමාජ දුරස්ථභාවයක් තබා ගන්න. ඔබ එන්නත ලබා ගැනීමට සුදුසුකම් නොමැති නම් සහ එන්නත සඳහා සුදුසුකම් ලබයි නම් ඔබට කළ හැකි හොඳම දෙය නම් එන්නත ලබා ගැනීමයි. ” මුහුණු ආවරණ වලට අමතර ආරක්ෂාවක් සැපයිය හැකි අතර එන්නත ලබා ගත් පුද්ගලයින් අතර පවා වෙස්මුහුණු පැළඳීම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය දිරිමත් කර තිබේ. සීඩීසී මඟින් ජූලි මාසයේදී සිය මාර්ගෝපදේශනය යාවත්කාලීන කරන ලද්දේ ඩෙල්ටා පැතිරීම වැළැක්වීම සහ විශේෂයෙන් ප්‍රතිශක්තිකරණයට ලක් නොවූ, එන්නත් නොකළ, හෝ අවදානමට ලක්ව ඇති පුද්ගලයින් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා එන්නත් කර ඇති සහ එන්නත් නොකළ පුද්ගලයින් ඉහළ සම්ප්‍රේෂණ ප්‍රදේශවල පොදු ගෘහස්ථ සැකසුම් වලදී මුහුණු ආවරණ පැළඳිය යුතු බවට නිර්දේශ කරමිනි.

ඇත්ත වශයෙන්ම, එන්නත ලබා ගැනීමට නොහැකි බොහෝ දෙනෙක් සිටිති, මන්ද ඔවුන්ගේ වෛද්‍යවරයා සෞඛ්‍ය හේතූන් මත හෝ පෞද්ගලික ලොජිස්ටික්ස් හෝ දුෂ්කරතා හේතුවෙන් මාර්ග බාධක නිර්මාණය වී ඇති බැවින් හෝ එයට එරෙහිව ලබා නොගැනීමට තීරණය කළ බැවින් එයට එරෙහිව ඔවුන්ට උපදෙස් දුන් බැවිනි. එන්නත ලබා ගත හැකි අය දිරිමත් කිරීමට ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය ප්‍රමාණවත්ද? කිසිවෙකු නිශ්චිතව නොදන්නා නමුත් එය විය හැකි බව එන්නත ලබා දීම ගැන ප්‍රශ්න ඇති ඕනෑම කෙනෙකුට තම පවුලේ වෛද්‍යවරයා සමඟ සාකච්ඡා කිරීම වැදගත්ය.

වෛද්‍ය ජී. ජී. චමල් සංජීව

ඉරිදා දිවයින