චීන පර්යේෂණ නෞකාවක් නිසා යළි හොඳ හිත පලුදු වෙයි ද?

ඔක්තෝබර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමට අපේක්ෂිත චීන සමුද්‍ර පර්යේෂණ යාත්‍රාවක් හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව යළිත් වරක් ප්‍රධාන භූදේශපාලනික ගැටලුවකට පැටලෙමින් සිටිනවා. කොළඹ සහ හම්බන්තොට වරායන්හි නැංගුරම් ලෑමට අපේක්ෂා කරන Shi Yan 6 නම් නව චීන සමුද්‍ර පර්යේෂණ යාත්‍රාව පිළිබඳව ඉන්දියාවේ දැඩි අවධානයක් යොමුව තිබෙනවා.

Shi Yan 6 නෞකාව ඔක්තෝම්බර් 25 වන දින ශ්‍රී ලංකාවට ළඟා වන බවත්, දින දාහතක් පුරා ශ්‍රී ලංකා මුහුදේ පර්යේෂණ මෙහෙයුම්වල නිරත වන බවත් ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව මේ වන විට තහවුරු කර තිබෙනවා.

ජාතික ජලජ සම්පත් පර්යේෂණ හා සංවර්ධන නියෝජිතායතනය හෙවත් නාරා ආයතනය සමඟ ඒකාබද්ධ පර්යේෂණ මෙහෙයුම් සඳහා Shi Yan 6, පර්යේෂණ සහ සමීක්ෂණ යාත්‍රාව ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන බවයි ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව පවසන්නේ.

කෙසේ වෙතත්, ජාතික ජලජ සම්පත් පර්යේෂණ හා සංවර්ධන නියෝජිතායතනය (නාරා) මීට පෙර පවසා තිබුණේ මෙම යාත්‍රාව මෙරට මුහුදු තීරය වෙත පැමිණීම ශ්‍රී ලංකා රුහුණු විශ්ව විද්‍යාලය සමඟ ඇති කර ගත් ගිවිසුමක කොටසක් බවයි. නාරා ආයතනයේ නිලධාරීන් පැවසුවේ තමන්ගේම පර්යේෂණ සඳහා ජල සාම්පල ලබා ගැනීම සඳහා යාත්‍රාව සමඟ සම්බන්ධ වීමට අපේක්ෂාවෙන් සිටින බවයි.

ජාතික ජලජ සම්පත් පර්යේෂණ හා සංවර්ධන නියෝජිතායතනය පැවසුවේ කොවිඩ් වසංගතයට පෙර Shi Yan 6 ශ්‍රී ලංකාවේ වරායන් වෙත පැමිණීමට නියමිතව තිබූ නමුත් එය කිහිප වතාවක් ප්‍රමාද වූ බවයි. Shi Yan 6 යානය දකුණු වෙරළ තීරයේ පමණක් පර්යේෂණ මෙහෙයුම්වල නිරත වන බව නාරා ආයතනයේ නිලධාරීන් ප්‍රකාශ කරනවා.

කෙසේ වෙතත් තම පර්යේෂකයන්ට Shi Yan 6 යානයට ගොඩවීමට අවසර ඉල්ලා සිටි නමුත් මේ වන විටත් ඒ සඳහා ප්‍රතිචාරයක් ලැබී නොමැති බව රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලයේ සාගර විද්‍යා හා සමුද්‍ර භූ විද්‍යා අධ්‍යයනාංශය පැවසුවා. අති නවීන පර්යේෂණ පහසුකම්වලින් සමන්විත Shi Yan 6 හි නිෂ්පාදිත වියදම ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 74ක්. යාත්‍රාවේ දිග මීටර් 90.6 ක්, පළල මීටර් 17.0 ක්, ගැඹුර මීටර් 8.0 ක් සහ දළ ටොන් 3,990 ක් වන අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 60 දෙනෙකුට අවශ්‍ය පහසුකම්වලින් යුක්තයි. ගොඩබිමින් කිසිදු සැපයුමක් ලබා නොගෙන දින 60ක් මුහුදේ රැඳී සිටීමට අවශ්‍ය පහසුකම් මේ නැව සතුව තිබෙනවා.

Shi Yan 6, පර්යේෂණ සහ සමීක්ෂණ යාත්‍රාව ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන පළමු අවස්ථාව මෙය නොවේ.
Shi Yan 6, පර්යේෂණ සහ සමීක්ෂණ යාත්‍රාව මීට පෙර 2022 අප්‍රේල් 20 වන දින ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ ඇති අතර, දින දහයක් ශ්‍රී ලංකා මුහුදේ රැඳී සිටියා. පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ වරායන් වෙත මෙවැනි යාත්‍රා විශාල ප්‍රමාණයක් පැමිණ ඇති අතර ඉන් බහුතරයක් චීන පර්යේෂණ සහ සමීක්ෂණ යාත්‍රා වීම කැපී පෙනන කරුණක්.

මෙම යාත්‍රා අතරට Shi Yan 6, Shi Yan 1, Shi Yan 3, Xiang Yang Hong 3, Xiang Yang Hong 18, Xiang Yang Hong 1, Xiang Yang Hong 6 සහ Xiang Yang Hong 19 ඇතුළත් වනවා. පසුගිය වසරේ අගෝස්තු මාසයේදී, චීනයේ අධි තාක්‍ෂණික පර්යේෂණ යාත්‍රාවක් වන ‘යුවාන් වැන්ග් 5’ ඉන්දීය රජයේ කනස්සල්ල නොතකා ශ්‍රී ලංකාවේ හම්බන්තොට වරායේ නැංගුරම් ලෑම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ගැටලුවක් ද ඇති කරනු ලැබුවා. මෙම මතභේදාත්මක සිද්ධීන් පිළිබඳ කොළඹ පැවති ප්‍රවෘත්ති සාකච්ඡාවකදී අදහස් පල කරමින් සමගි ජනබලවේගයේ විදේශ කටයුතු ලේකම් සහ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී නිරෝෂන් පෙරේරා පැවසුවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය හා ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී ආණ්ඩුව පාඩමක් ඉගෙන ගෙන නැති බවයි.

“මේ රටේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය හා ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී මේ රජය පාඩම් ඉගෙන ගෙන නැහැ. මොකද මීට කලින් යුවාන් වැන්ග් 5 හම්බන්තොටට ආපු වෙලාවේ විශාල ප්‍රශ්නයක් ඇති වුණා. ඉන්දියාව ඒකට මැදිහත් වුණා. චීනය අනිත් පැත්තෙන් මැදිහත් වුණා. එතකොට ඒ රටවල් දෙක අතරට අපි කොටුවුණා. ඒ වෙලාවේ රජය කිව්වා මේකට ප්‍රතිපත්තියක් හදනවා කිව්වා, විශේෂයෙන්ම මේ පර්යේෂණ ගණයට අයිති වන නැව් අපේ රටේ වරායන් වෙත එන කොට ක්‍රමවේදයක් හදනවා කිව්වා කොහොමද ඒ අවසරය දෙන්නේ කියලා. දැන් Shi Yan 6 සිද්ධිය පටන් අරන් තියෙනවා. නමුත් අපිට තේරෙනවා රජයට ප්‍රතිපත්තියක් නැහැ. ඉන්දියාවත් අපේ මිතුරෙක්. චීනයත් අපේ මිතුරෙක්. ඒ නිසා අපි රජයට කියනවා මේ මිතුරුකම් නැති කර ගන්නේ නැතුව මේවට හරි ක්‍රමවේදයක් හදන්න.” නිරෝෂන් පෙරේරා මන්ත්‍රීවරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළා.

විවෘත ගෝලීය අභිලාෂයන් සහිතව චීන නාවික හමුදාව ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වීමේදී, බරපතලම ප්‍රශ්නය වන්නේ ඉන්දීය උප මහාද්වීපයේ රටවලට ඉන්දියාවේ මූලෝපායික අවශ්‍යතාවලට නොගැළපෙන ලෙස සිටීමට මෝඩි ආණ්ඩුව කොපමණ කාලයක් ඉඩ දෙයිද යන්නයි. විශේෂයෙන් එන්නත් සැපයීමේ සිට ආර්ථික ආධාර දක්වා ඉන්දියාවේ දැඩි සහයෝගය ලද රටවලට ප්‍රශ්නය විශේෂයෙන් අදාළ වනු ඇති. QUAD සහ අනෙකුත් ASEAN බලවතුන්ට එරෙහිව අනාගත න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීන මෙහෙයුම් සඳහා චීනය ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපය සිතියම්ගත කරමින් සිටින බව දැන් ප්‍රසිද්ධ රහසක්.

වසර ගණනාවක් පුරා, චීන පර්යේෂණ යාත්‍රා ඉන්දුනීසියාවේ ඔම්බි-වෙටාර් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ඉන්දියන් සාගරයට ඇතුලු වී දකුණු ඉන්දීය සාගරය දෙසට ගමන් කරයි. මලක්කා, සුන්දා සහ ලොම්බොක් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ඇති මුහුදු මාර්ගය සබ්මැරීන සඳහා ශක්‍ය නොවන අතර ඔම්බි-වෙටාර් සමුද්‍ර සන්ධිය ගමන් කිරීම වඩාත් සුදුසුම මාර්ගය වනවා. ඉන්දියන් සාගරයේ සාගර පතුල, ලවණතා අන්තර්ගතය සහ උප මතුපිට උෂ්ණත්වය සිතියම්ගත කිරීම සමක ජලයේ ඇති සබ්මැරීන මිසයිලවල ප්‍රබලතාව සහ නිරවද්‍යතාවය පරීක්ෂා කිරීමේ විශාල උපාය මාර්ගික අභ්‍යාසයේ කොටසක්. මතුපිට සාගරයේ සහ සාගර පතුලේ උෂ්ණත්වය අතර වෙනස හේතුවෙන්, සමක ජලයේ පාර්ශ්වික ප්‍රතිලෝම ලෙස හැඳින්වෙන සංසිද්ධියක් සිදු වන අතර, ගැඹුරු ජලයේ ඇති ප්‍රහාරක සබ්මැරීන හඳුනා ගැනීම කළ නොහැක්කක් වන අතර පවතින එකම විකල්පය න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක ශබ්දය හඳුනා ගැනීමයි.

කෙසේ වෙතත්, මහජන විමුක්ති හමුදාව සිය ප්‍රහාරක යාත්‍රා යොදා ගනිමින් දකුණු ඉන්දීය සාගරයේ දිගු දුර මුර සංචාර ආරම්භ කරන්නේ කවදාදා යන්න ඉන්දීය නාවික හමුදාවට දැන් ඇති ප්‍රශ්නයයි. දකුණු ඉන්දියානු සාගර ජලය පිළිබඳ සමීක්ෂණයේ අරමුණ, අප්‍රිකාවේ නැගෙනහිර සහ බටහිර මුහුදු තීරයේ බීජිං හි සේවාදායක ප්‍රාන්ත වෙත ඉන්දියානු ආධිපත්‍යයෙන් බැහැර නව මුහුදු මාර්ග ප්‍රස්ථාරගත කිරීම මගින් වේගවත් ප්‍රවේශයක් ලබා දීමයි.